Explain!

10 september 2025
Je maakt wat mee als tuinder. Verreweg de meeste bio-collega’s proberen een redelijke prijs te vragen voor hun producten. En wat is redelijk? Dat de boer een normale vergoeding krijgt voor professionele arbeid, en het risico dat genomen wordt. Duurzame verbinding ontstaat juist als er een redelijke prijs voor de consument ontstaat. De meeste biotuinders die ik ken zijn net mensen en begrijpen dat. Sterker nog, ik ken zat biotuinders die hun eigen arbeid wegcijferden.
Oplettende lezers weten inmiddels dat er op de biotuinderijen vaak hard gewerkt wordt. En het plan is vaak mooi, maar de werkelijkheid weerbarstig en het is soms best lastig om een product betaalbaar te houden. Zeker als de lonen stijgen, de natuur zich roert en het weer grillig is. Dat zien we bijvoorbeeld met producten als frambozen en kersen. Vervelende fruitvliegjes uit Japan maken deze moeilijke teelten nóg moeilijker. En wie wil nog komen plukken? De prijs stijgt. Een collega van mij, een uitzonderlijk harde werker, die plukte ook wat kersen in zijn goed verzorgde boomgaard. Hij verkoopt ze onder meer aan een winkel in Amsterdam, eigenlijk te goedkoop als je kijkt wat voor een werk het is om ze te plukken. De kostprijs is hoog, de winkel moet er ook nog wat aan verdienen en uiteindelijk liggen ze dus best prijzig in de winkel, zonder dat hij er zelf rijk van wordt. Binnen de kortste keren krijgt hij een mail, uit Amsterdam. “Kersen, tegen deze prijs, EXPLAIN (jawel hoofdletters)”. Het houdt me bezig, ik krijg het niet uit mijn hoofd. Het rendement van biologische kersen is dusdanig laag dat bijna niemand ze meer gaat telen in Nederland en mijn buurman moet zich verantwoorden bij het volkstribunaal. Gelukkig voorlopig een eenmanstribunaal, dat scheelt.
Die bio-kersen zijn mede zo duur omdat er geen chemische bestrijdingsmiddelen worden ingezet. Zodra er weer een pittige nieuwsuitzending komt over de gevolgen van landbouwgif op bijvoorbeeld je hersengezondheid, dan krijst iedereen om bio. En ben je eindelijk zover dat je je bio-oogst aan de man kan brengen, dan krijg je weer de volgende die krijst om uitleg. De timmerman die moet uitleggen waarom zijn kast anders geprijst is dan de goedkoopste kast van Ikea. De overweging van vandaag is vooral andersom te denken. Om juist na te denken waarom een product zo goedkoop is. Overal lopen systemen vast op uitbuiting, het niet opruimen van de rotzooi, het verkwisten van grondstoffen die eindig zijn, het doodspuiten van de natuur en dat resulteert in een onverantwoord lage kostprijs. Dus een kilo druiven voor 1.99??? EXPLAIN!
De eerste aardappelen van Kievit!
Katwijk was vroeger beroemd om zijn duinpiepers. Dat zijn vogeltjes, maar ook aardappels die in de duinen zijn geteeld. Als je vlak bij zee in de Katwijkse duinen loopt vind je nog kleine landjes, inmiddels wat vergrast en verruigd. Het lijkt mij geweldig om daar planten te mogen kweken, maar helaas, in de natuur past geen landbouw, hetgeen natuurlijk onzin is, je moet alleen weten hoe. Enfin, terug naar de duinpieper. Bij aanvang van onze derde tuinderij in de Kievithistorie, die van de Zanderij, toen droomde ik al van duinpiepers, wat een feest. Wat blijkt? Professionele aardappelteelt is verboden in Katwijk! Waarom? Vanwege de bollenteelt! Er is een probleem met aaltjes, dat van een aardappelplant kan overslaan op bollen en dat willen wij natuurlijk voorkomen! Wacht even, zijn er dan nog bollen in Katwijk? Nee, daar zijn geen bollenbedrijven meer. Waar zijn die tegenwoordig wel? Juist, die worden steeds vaker verplaatst naar akkerbouwgebieden. Die bollen worden gepoot naast, (je raadt het al, als oplettende Kievitklant met fris en biofruitig brein) ze worden naast de aardappels geplant. Je ziet, je hoeft weer niet ver te reizen voor een hilarisch verhaal! Onze kleine oogst aardappels komt van Kievit tuinderij nummer vier in de historie, locatie Lelystad. Wel een bult werk, met de hand rooien, hierdoor wel extra mooie schil en ze smaken fantastisch (tot zover mijn explain).