Planten laten zien hoe het er voor staat
Nu was het land waar we ons oog op hadden laten vallen, echt vergeven van het onkruid, alle soorten en maten. Verruigd land. Bovendien leek er wel een tankslag te zijn uitgevoerd. Grote kuilen en bulten, zuring, kweekgras, veenwortel en bovendien stonden grote delen onder water. ‘Veel succes met het moeras!’, zo spotten sarcastische lieden. ‘Die bioboer gaat verzuipen in zijn moeras!’ Eindigen als veenlijk in een Katwijks museum is natuurlijk het laatste wat je als oppassend bio-ondernemer wenst te overkomen. En dat ging natuurlijk ook niet gebeuren! Want: Eén: Een tuinder is geen ‘boer’, maar dus een tuinder. En Twee: Kievit is niet genaamd ‘gekke Henkie’, want we hadden diepe kuilen gegraven om te ontdekken waarom het water bleef staan. Nat land is bijna altijd ongeschikt voor biologische tuinbouw, maar de nattigheid lag ver boven het grondwaterpeil. Niet zozeer een moeras dus, maar wat dan wel?

Immers, er bleven imposante bakken water staan na langdurige regen. Er zijn nog foto’s van een soort meer, waar een waterfietsverhuurder een goede boterham zou kunnen verdienen. Dat was ons land na langdurige neerslag. Waterkers? Forel? Zoetwaterwier? Nee, een beter plan, droogleggen!

Door het graven van diepe profielkuilen, ontdekten we twee storende lagen, waar het water niet  doorheen kon. Een ondiepe en een diepe. In de Zanderij ligt jonge maritieme zandgrond, zee-afzetting. Bovenin het zand zat al een ondoordringbare laag. En nog dieper, ruim een meter diep, een dikke kleilaag, ook potdicht. Dat is best bijzonder bij deze grondsoort. Ik moest denken aan spelen op het natte strandzand. Als je daarop bewoog met je voeten, dan zonk je weg, het zand drukt dan diep in elkaar. Vlak bij zee komt het water van onderen. En zo was het ook op ons moeras, ‘my first swamp!’: het water kwam van onderen! Het was kwel uit de duinen, die liggen immers niet ver bij ons vandaan. Daar worden bij nat weer grote kolommen water opgebouwd in de hoge duintoppen en dat drukt via ondergrondse aders her en der het water naar boven. Zo ook bij ons, het stroomde via ondergrondse waterlijnen bij ons het veld op en daar bleef het staan als in een badkuip, dankzij onze kleilaag!

Om het lot van veenlijk te ontlopen, gingen we aan de slag. Met een graafmachine lieten we rondom ons moeras een greppel graven, met een afvoer naar de Zandsloot, die mooi tussen onze twee percelen ligt. Toen konden we ook zien dat we op het juiste spoor zaten, want kort daarna was aan de duinkant een enorm gat ontstaan in de verse wand van de greppel. Een ondergrondse waterstroom had de wand doorgedrukt! De aanvoer van water was hiermee doorgesneden. Een volgende zware trekker trok voor ons de diepe vastgeklonken zandlagen los en maakte de toplaag vlak. Het jaar erop viel er nog veel regen. De bodem stond niet meer onder water, maar voelde nog slap aan. We hebben toen handmatig vele afvoerkanaaltjes gegraven en de grond werd meteen stevig. In die kanaaltjes hebben we drainage gelegd, daarna is het eigenlijk altijd goed gegaan. De bodem is nu vruchtbaar en volop in productie. De oude tuinbouwgrond van weleer is biologisch hersteld en daar zijn we best trots op!