Kijk, nu zie je de eerste blije toehoorders al afhaken, maar zo was het wel. De akkers rondom de steden werden voorzien van nuttige nutriënten uit de beerputten van de stad. Alle scherven uit de 17^e en 18^e eeuw die je kan vinden op de landjes in de buurt komen van de mestvaalt waar al het afval, inclusief de menselijke drollen, op terecht kwam. Dat is overigens in deze tijd verboden. We hebben geleerd dat een infectieziekte het gevoel van romantiek bij het denken aan oudere tijden ernstig kan aantasten.

Enfin, in deze tijd hebben we hele andere zorgen, gelukkig wel. Toch zijn er echt zorgen. De ontmenging van de functies en het groter worden van de bedrijven zorgden voor een soort inputlandbouw. Met kunstmest voor de akkers en krachtvoer voor het vee, het vergroten van de veestapels, het ontkoppelen van vee van land, ontstond er uiteindelijk een hele rare stroom van nutriënten. Met kunstmest en krachtvoer verplaats je namelijk enorme vrachten stikstof en andere stoffen naar één plek. Dat dit gesodemieter geeft, tot en met het niet kunnen bouwen aan toe, moge inmiddels bekend zijn.

Dat ontmengen van boerderij-functies treft nu zelfs de biologische groententeelt en dat leidt momenteel tot een flinke crisis op de biologische tuinderijen. Er is namelijk een soort prestatienorm, ook in de groenteteelt. We moeten in de sector echt hard en innovatief werken om een bepaald prijsniveau te behalen. Betaalbare biologische voeding, we zijn er trots op, maar de kostprijs staat al jaren onder druk door alle kostenstijgingen die niet vertaald worden naar het product. We maken ook gebruik van diensten van toeleveranciers, om ons als sector nog verder te kunnen richten op een efficiënte, renderende productie. Neem nou bijvoorbeeld de zaden, die winnen we niet meer zelf. De kans dat dat namelijk niet goed afloopt, neemt enorm toe bij eigen zaadproductie. Als we ook de zaden zouden moeten kweken, dan zou het de oogst misschien wel 30% duurder kunnen maken. Het probleem is dat iedereen aan de voorkant zegt ‘Dat maakt mij niet uit hoor!’, maar uiteindelijk zul je toch zien dat veel van je klanten op den duur toch verdwijnen, op een groep enthousiasten na.

Dan is er ook nog de opkweek van bioplantjes en daar is nu een enorme crisis ontstaan. Heel veel bioplantjes worden al jaren verzorgt door één bedrijf. Too big to fail. Al jaren een reden tot zorg en voor mij al jaren een reden om dat bedrijf goed te volgen en regelmatig te spreken. Deze week kwam het nieuws, Jongerius is omgevallen. Huilende medewerkers en een sector die terecht in paniek is. Want hoe zorgen we ervoor dat we volgende seizoen gewoon kunnen opstarten als normaal?

Dat gaat niet vanzelf goed komen. Ik ben zowel voor Kievit als voor de sector momenteel heel druk bezig om te kijken wat er mogelijk is en met een aantal anderen ook aan het inventariseren wat er nodig is voor een doorstart. We zijn achter de schermen bezig om alles en iedereen met brede schouders en diepe zakken te mobiliseren. Anders zou dit wel eens een heel apart voorjaar kunnen worden. Ondertussen verdiepen we ons voor alle zekerheid ook alvast in het zelf opkweken van plantgoed. Wij doen al jaren alles anders en als je oplet, dan is onze keten al veel langer dan gewoon. Alertheid is nu geboden. En jij? Je kan zomaar worden opgeroepen worden voor zaai-corvee, dus blijf in de buurt van je telefoon!