Onkruid, het groene leger
20 mei 2023
Dit voorjaar is op heel wat bio-bedrijven één met de nodige uitdaging. Er zijn maar weinig momenten dat de grond goed droog is. Ja ja, hier is weer een klagende boer/tuinder. Vorig jaar te droog en nu zul je het hebben, te nat. Juist! En ik ga het er lekker van nemen. Ook al hebben we het op de tuin nog redelijk onder controle, daarover zo meteen meer. Het probleem is dat je momenteel bijna niet kan schoffelen of wiedeggen om het onkruid te beteugelen. Als je op een dag besluit geen gif meer te willen gebruiken, dan verandert er nogal wat op je agrarisch bedrijf. Vooral chemische onkruidbestrijding is een alledaagse handeling. Het is een geladen discussie geworden, doodspuiten van weilanden en akkerranden is maatschappelijk inmiddels ongewenst. We willen dat bijen vrolijk rondvliegen, we willen biodiversiteit en we willen drinkwater dat daadwerkelijk ook drinkbaar is. En zo kunnen we nog wel even doorgaan, maar we houden het gezellig, daar heb je immers recht op, als oppassende Kievitklant. Nooit meer spuiten dus, alles met schoffel, eg en gewoon handwerk, bij mooi, drogend weer: anders groeit alles weer aan.
Als dezelfde oppassende Kievitklant, de OKK, wil je natuurlijk bij voorkeur wel planten die primair als eetbaar te boek staan. Een aantal weken hadden wij spinazie van teler Fred, waar de nodige spontane kruiden inzaten, zoals het zeer eetbare vogelmuur. Geen probleem voor een keertje, maar toch liever sla dan melde, brandnetel, vogelmuur en noem maar op. Denk je er anders over, mail dan gerust nog een keer voor maatwerk, hier gaan we uitkomen, maar dat terzijde. Dat onkruid is fascinerend. Het zijn helende kruiden. Denk niet aan geneeskrachtige builtjes Kievitonkruid, het is deze keer helend voor de aarde en voor de biotoop op de grond. Wortels ploegen de verstoorde lagen door, bladeren bedekken de grond, zodat deze niet uitdroogt, hele samenlevingen van samenwerkende en elkaar consumerende diertjes ontstaan. Een walhalla dus, tenzij, daar komen we weer, je eigenlijk toch liever hoofdzakelijk echte, laten we zeggen officiële groente eet. Een groente die toetsing van de commissie van wijze mensen heeft doorstaan. In dat geval heb je toch een slag te slaan met een geduldig maar beslist oprukkend groen leger.
Vroeg in het voorjaar lopen de planten met stevige penwortels uit. Paardenbloemen, smeerwortels, distels, noem ze maar op. Ze groeien gelijk uit als torens. Vaak zijn ze alleen met grote moeite eruit te trekken, vooral als je natte klei hebt. Ondertussen ontkiemen grote aantallen kleine plantjes. Je bent een weekendje weg en de bodem is opeens groen. Straatgras, lieve polletjes met bloempluimpjes. Je hebt echt scherp gereedschap nodig om die nog weg te hakken en te schoffelen. En ze groeien heel snel uit tot stoeptegelformaat. Dan de kweekgraswortels, dacht je nu alles eruit te hebben? Met een ondergrondse steek ontstaat een nieuw borduurwerk, dat verdacht snel je tuintje doorkruist tot een ondoordringbare mat. En dan het leger duizendknopigen. Er wordt echt strijd gevoerd om de Japanse duizenknoop te beteugelen. Een exoot die er prachtig uitziet en mogelijk nog landbouwwaarde zou hebben. En wij hebben de veenwortel. Niets geen gezondmakend kruid, maar tuig van de richel natuurlijk. De kleine brandnetel is ook feest. Als je dacht dat de grote kan prikken, dan moet je de kleine eens proberen. Het mooie is dat het kleinste kiemblaadje al prikt. Je ziet niets, maar het prikt toch als een vegan steekwesp. Dit alles en nog veel meer, vraagt alle kwaliteiten van de tuinder.
Zoals onverschrokkenheid: je moet volhouden. Nog even een stukje schoffelen, wieden, hakken. En ook timing is superbelangrijk. Die ene droge dag? Ga niet op het terras zitten! Natte grond valt niet te schoffelen. En op gegeven moment zijn die lieve kleine sappige stengeltjes verworden in houtige vezels. Die krijg je niet zomaar meer omgeschoffeld. En denk dus ook goed na waar je begint. Je kan hoge meldes hoog wegtrekken en daar een middag mee zoet zijn, of misschien in dezelfde tijd wel 1000 meter klein onkruid schoffelen dat ook snel doorgroeit tot hoog onkruid waar je je op vertilt.
En zo beste OKK, zijn wij bezig om onverschrokken te vechten voor je sappige, officiële, door de commissie erkende groenten! Slaapt gerust: het OKT (Onverschrokken Kievit Team) houdt de wacht.