Allereerst: ze worden actief geronseld in Spanje, gouden bergen in Nederland! Dit gebeurt namens gerenommeerde bedrijven die aan heel veel marktpartijen leveren, firma’s waar bijna iedereen z’n boodschappen doet. “Lekker salaris, huisvesting vlak bij het werk, mooie volle werkweken. Kom naar onze verwerking in Nederland en het is allemaal geregeld!” In Spanje zijn de perspectieven ook niet geweldig, dus huis en haard achtergelaten, want betaald werk in eigen regio is schaars. Huisvesting? Kost je 400 euro per maand. Geen geld natuurlijk, alleen als je hier eenmaal bent, dan deel je een kamer met vier anderen. En dat zijn niet alleen maar mensen met een goede geestelijke gezondheid. En dan ’s ochtends heel vroeg naar je werk, ach toch niet zo in buurt als gedacht. 50 kilometer reizen en je snapt dat het bedrijf daar wel een vergoeding voor wil hebben, voor niets gaat de zon op. En dan eindelijk op je werk! Na twee uur werken is er een onbetaalde pauze. Of pauze? Wacht eens even, de komende vier uur is er geen werk. Vanzelfsprekend ook zonder vergoeding. En aan het einde van de dag, dan is er opeens weer twee uur werk. Obscuur bedrijf? Nee, dit is één van de grootste verdelers van AGF in Nederland. Dit lijkt op standaard uitbuiting bij je komkommer en paprika. Naast een slechte zaak voor de arbeiders ontstaat er nog vaak een tweede probleem, namelijk dat dat soort misstanden weer ondoordacht overheidsingrijpen uitlokt waar de goede of de kleinere bedrijven, die bijvoorbeeld iets meer een als soort familiebedrijf functioneren, de Sjaak zijn. El Sjako wel te verstaan.

Goed arbeidsbeleid is nog geen sinecure. Je wilt aan de ene kant zoveel mogelijk zekerheid en vastigheid te geven en aan de andere kant heb je als bedrijf anno 2024 zelf des te minder. Garanties geven in grillige tijden dus. Elk jaar wordt er getornd aan de spelregels en je hoeft geen visionair te zijn om te begrijpen dat dit niet zomaar minder gaat worden. Dat gaat wel ten kostte van je eigenlijke werk: bouwen aan ontwikkeling in de bio-teelt, de logistiek in de korte keten en de manier van samenwerken afstemmen op deze toch wel vernieuwende economie. Uiteindelijk krijgt het paard in deze tijd 15 teugels aangespannen. Op zich niet zo’n groot probleem voor een groot bedrijf. Die hebben daar hun teams voor om daar creatief naar te kijken, maar een gewone boer laten ploegen met een paard met 15 teugels, dat werkt niet.

Wat doet Kievit ermee? Allereerst: schrijftherapie, dank je wel dat dit deze week weer kan! Ten tweede: we gaan nog harder inzetten op een degelijke familie-cultuur binnen Kievit. Dit als antwoord op alle gekkigheid in de markt, op alle controles die we moeten ondergaan: ons eigen kloppend bedrijfshart als antwoord op de waan van de dag. Is dat genoeg? Geen idee, maar het werkt al 28 jaar dus waarom niet?