Hindrik

Vader Geke - foto met koeien

02 februari 2024

Vorige week overleed mijn schoonvader, de vader van Geke. Behalve een geliefd familielid was hij vroeger eerst boer en daarna boswachter. Hij was betrokken bij de ontwikkeling van het Stroomdallandschap van de Drentse Aa, in Drenthe. In zijn werk en in zijn tijd stonden productie, landschap en natuur nog naast elkaar. En dat is wezenlijk anders dan in onze moderne tijd, waar we aan de lopende band juist in conflict raken met produceren en voortbestaan van landschap en de leefomgeving.

Ik heb jaren mogen luisteren naar alle verhalen en anekdotes waar hij er oneindig veel van paraat had. Verhalen uit de tijd dat ‘de boerderij’ nog ‘klopte’, in redelijke harmonie met alles.

Hindrik was, toen ik hem leerde kennen, al lang geen boer meer. Hij werd boswachter om wat meer in de wereld te staan en zijn leven niet alleen maar uit werk te laten bestaan. We zijn ons ervan bewust dat met zijn overlijden ook een stukje agrarische geschiedenis verdwijnt. Als je je toekomst wilt begrijpen, dan moet je je verleden eigenlijk ook een beetje kennen. En de geschiedenis van een land is ook vaak verweven met landbouw.

Koeien, als je ze nu hebt, dan moet je je bijna verdedigen. Er worden zoveel koeien op zulke kleine stukjes aarde gehouden, dat de impact op het milieu enorm is. Stikstof overschotten, methaanproductie, eiwittransporten van ver, dierenleed. Door de grote aantallen vee is de druk op het milieu groot geworden. Toch is dat niet altijd zo geweest. De koe is ook in de biologische landbouw lange tijd symbool geweest voor vruchtbaarheid, melk, mest, voorspoed.

Zo was het dus ook in de tijd dat Hindrik plotseling, op jonge leeftijd nog, in de jaren 50 van de vorige eeuw, de boerderij moest overnemen omdat zijn vader uitviel. Landoppervlakte en het aantal dieren waren in een harmonische verhouding. Dat had te maken met de schaalgrootte, maar ook hoe een boerenbedrijf nog meebewoog met natuur en landschap. Hindrik groeide op en werkte in het beekdallandschap in van de Drentsche Aa, nu één van Nederlands ‘ nationale landschappen’. Een mooi kleinschalig landschap met singels en hagen en meanderende beekjes. Je hebt daar ontzettend veel diversiteit in de percelen. Droge zandgronden, natte beekdalen, rijke gronden en arme gronden. Op een arme grond krijg je nog geen krop sla uit de grond.

De arme gronden, die waren van oudsher voor het vee. De koeien stonden in een weide. Niet van die grote vlaktes met dezelfde kleur groen maar levendige kleurtinten en vogels. Daar graasden de koeien en met de trekker ging Hendrik twee keer per dag melken. Dat gebeurde nog lange tijd met de hand. Hij had een band met de koeien. Hij wist welke je het beste het eerste kon melken om te voorkomen dat er ruzie ontstond. Koeien kunnen temperamentvolle dames zijn, dus je kan er beter wel rekening mee houden. Met de hand melken, jaar in jaar uit: Hindrik zijn handen zijn altijd in de melkstand blijven staan. Hij had verbluffend sterke handen, tot aan het einde van zijn leven.

Het aantal koeien dat je bezat, werd bepaald door hoeveel land je had, want het voer produceerde je zelf. Het melken met de hand was arbeidsintensief. Een gewone boer had dan ook 10 a 20 koeien, niet meer. En het varken? Daar had je er een of twee van in plaats van tienduizend. Die hadden een functie, namelijk de restjes opeten en dik worden. Als het varken werd geslacht, dan kreeg iedereen in het dorp zijn deel, om beurten werd er in het dorp geslacht.

Stap voor stap werd alles ontkoppeld. De melkmachine deed zijn intrede, percelen werden groot gemaakt, de hagen werden gerooid, natuur verjaagd. Grote volumes mest en kunstmest deden zijn intrede, krachtvoer van soja werd de standaard. De landbouw werd grootschalig, het landschap grootschalig, machines in plaats van mensen, de sociale cohesie verdween in het dorp. Heden ten dage treuren we om stikstofproblemen, om het verdwijnen van de natuur, het gebrek aan betekenis van ons werk, het vervreemden van je buren en ga zo maar door. Door alleen naar productievergroting te kijken, zijn we heel veel kwaliteiten verloren. Het verlies blijkt ook zelfs economisch, het stikstofprobleem is niet te betalen en er komt nog meer opruimwerk. Hindrik komt niet terug, zijn bijdrage is voltooid. Zijn landbouw ook niet. Het is wel goed om de geschiedenis te kennen om opnieuw na te denken over de toekomst. Leven en produceren met de natuur is heel goed mogelijk.

Dappere prei weerstaat weer en wind!

29 januari 2025

January King

23 januari 2025

Lezing op de Warmonderhof

15 januari 2025

De beste wensen voor 2025!

09 januari 2025

Kievit, lui onder de kerstboom tot 6 januari!

28 december 2024

Wij houden niet van vinkjes tellen

13 december 2024

Boerenkool, superfood uit Leimuiden!

04 december 2024

Werken in de voeding

27 november 2024

Sebas In De Kas

14 november 2024

Kievit mijmert over gras…

13 november 2024

Kievit Andijvie

08 november 2024

 Skalcontrole bij Kievit

06 november 2024

Kievit Spruitjes

31 oktober 2024

Kievit’s eieren

31 oktober 2024

Rucola Oogst

24 oktober 2024

Aardappeleters sturen de landbouw

23 oktober 2024

Slimme planten in de herfst

17 oktober 2024

Ciderappeltjes

11 oktober 2024

Kievit, voor vlammend HR-beleid  

02 oktober 2024

Snijbiet – Geke vertelt

27 september 2024

Kievit, immer vlammend in biologisch  

25 september 2024

Laatste loodjes

20 september 2024

Werken bij Kievit – Tom vertelt

20 september 2024

Welriekend de herfst in!

18 september 2024

Seizoen richting het einde, heerlijk!

13 september 2024

Kleurig gezelschap

05 september 2024

Kom bij Kievit! 

22 augustus 2024

We zijn er weer, dankjewel!

14 augustus 2024

Zomer-reces! 

19 juli 2024

Kievit bijna op vakantie!

17 juli 2024

Kangkung uit Katwijk!

05 juli 2024

Werken bij Kievit – Lotte vertelt

03 juli 2024

Werken bij Kievit – Tuinbonenoogst

01 juli 2024

Niet voor één gaatje te vangen  

28 juni 2024

Er is sprake van ‘weer’

19 juni 2024

Modderluctor et emergo

14 juni 2024

Bazaar en bizar veel slakkenverhalen

06 juni 2024

Nieuwsbriefdilemma’s

31 mei 2024

Bd-landbouw 100 jaar

24 mei 2024

Ambitie met jou!

16 mei 2024

De magie van de stille uurtjes

10 mei 2024

Ring van invloed

03 mei 2024

Alles komt goed

26 april 2024

De sprinters komen eerst!

19 april 2024

Het moet

13 april 2024

Zoeken naar het moment

05 april 2024

Paralellen tussen de seizoenen en de economie

27 maart 2024

Het onvolprezen voorjaar

20 maart 2024

Bioborrel met opmerkelijke inzichten

14 maart 2024

Lentevreugd!

14 maart 2024

Blij dat ik prei!

29 februari 2024

Wachten op..

22 februari 2024

Werken vanuit bed?

14 februari 2024

Van het lelijke worteltje dat de supermarkt niet in mocht..

08 februari 2024

Hindrik

02 februari 2024

Lief zijn voor de aarde

30 januari 2024

Vorst, goed voor de boerenkool (en andere fabels)  

19 januari 2024

Jawel, we zijn er weer!  

12 januari 2024

Een terugblik op 2023, tot ziens in 2024!

22 december 2023

Kerstreces Kievit

13 december 2023

Iets wilders dan Wilders

08 december 2023

Arbeidsbeloning in de voedselketen

01 december 2023

Werken aan een bodem in een brandende wereld..

24 november 2023

Weg met de vegetariërs!

16 november 2023

Kom werken bij Kievit!

08 november 2023

Te weinig beweging: een nationale ramp

03 november 2023

Magisch licht in de ochtend

27 oktober 2023

Voedselproductie wordt steeds lastiger

18 oktober 2023

Krimp in bio-groenteteelt

06 oktober 2023

Tropische gewassen uit de kas 

29 september 2023

Naturalis op de tuin

22 september 2023

Groente-tsunami op de velden

19 september 2023

Doldwaze Kievit-promo-weken

08 september 2023

Verbinding bij Kievit!

30 augustus 2023

Rode spitskool of toch witte?

27 augustus 2023

Spigariello

23 augustus 2023

Ratatouille-zomer

18 augustus 2023

Hoera we mogen weer!

08 augustus 2023

Terugblik op het seizoen en zomerreces!

21 juli 2023

Lelystad vult aan

09 juli 2023

Laat je verweine

30 juni 2023

Working 5 to 9

23 juni 2023

Wateronderzoek in Lelystad

16 juni 2023

Kievit op de Bazaar

07 juni 2023

Meer of minder stikstof

31 mei 2023

Hoe is het op de tuin?

23 mei 2023

Onkruid, het groene leger

20 mei 2023

Vijf jaar ‘Het Moeras’

11 mei 2023

Kans voor nieuw talent bij Kievit!

05 mei 2023

Werf een nieuwe Kievitklant! Gratis komkommer en als je lukt nog meer!

28 april 2023

Kievit wint Leader publieksprijs!

21 april 2023

Help jij Kievit aan een stem?

12 april 2023

Biotuinder weigert te oogsten!

07 april 2023

Mystery guest in de kas

31 maart 2023

Skal-peren in Zwolle 

24 maart 2023

Werken met Kernwaarden

15 maart 2023

Weerpraatje

10 maart 2023

Bloemkool, toe maar!

03 maart 2023

Voorpret met de zaadcatalogus

23 februari 2023

Schorseneren kun je leren

15 februari 2023