Mystery guest in de kas
31 maart 2023
Biologische tuinbouw is eigenlijk een wonder. Smakelijke gewassen worden langs legers van kleine knagertjes en zuigers geloodst. En er wordt ook best vaak een hapje genomen. Soms door een hongerig slakje, een trips, een mijt, een luisje of groter, een meerkoet, een reetje, een slavink. Als Kievitklant zie je dat hapje vaak niet. Met een mesje snijden wij een minder fraai blad weg, als een plastisch chirurg. Een vlijmscherp mesje, een snelle beweging. Na een oogstseizoen ben je geroutineerd en sneller dan je schaduw. Soms moet je je bedwingen om niet een argeloze voorbijganger te bevrijden van een onregelmatigheid op bijvoorbeeld de neus. Soms valt er op een gewas niets meer te corrigeren, dan moeten we afscheid van een krop of hele oogst, het hoort erbij.
Een sterk gewas is wenselijk. Het klinkt misschien gek, maar dat geeft ook meer weerstand tegen plagen. Dat is iets wat reguliere telers vaak niet weten. Kunstmest geeft grote, maar zwakke planten, die veel gevoeliger zijn voor plagen. Bovendien is er nog een probleem voor de reguliere teelt: een doodse akker herbergt geen natuurlijke vijanden. Bij ons helpt de kwikstaart mee tegen rupsen, en de sluipwespen, de lieveheersbeestjes, de zweefvliegen, de roofmijten: allemaal beteugelen ze weer ander geteisem. Helaas is het soms is niet genoeg, zoals momenteel in één van onze kassen.
In onze noord-kas hebben we last van een onbekend mijtje, nee geen meidje, maar een mijtje. Dat sloopt een deel van onze andijvieplanten. Het is tuig van de richel. Klein, zwart lijfje, rode pootjes en een heel leger hiervan gaat tekeer als een bende orkjes. Het vreemde is dat niemand dit mijtje kent. De schade is er niet minder op, gelukkig maar op één plek. We hebben roofmijten besteld, gaan die ons helpen? We gaan het zien! Natuurlijke vijanden geven meer zekerheid als het plaagdiertje bekend is. Deze mysteryguest is onbekend, dus het is raden naar de natuurlijk vijand, we wagen het er maar op met een roofmijt.
Het is wel een leuk principe, natuurlijke vijanden inzetten. Je hebt ergens last van en je bestelt een dier dat je probleem opeet. Luizen, mijten, rupsen of misschien toch de buurman? Wij hadden een lastig exemplaar, maar om nou een natuurlijke vijand te bestellen? Ach daar is de pakkettenbezorger! Zeg dat is een grote doos! Er klinkt een hoop gegrom uit, een stevig roofdiertje, vast geen sluipwesp. Wie zet het roofdier uit? En eet het alleen buurmannen of zou het ook andere, gelijkende wezens kunnen verorberen? Ja zeker, het uitzetten van natuurlijk vijanden is een milieuvriendelijke techniek, maar enige kennis van zaken is toch gewenst.
Geel voorjaar
Elk voorjaar wordt nog steeds ontsierd met doodgespoten akkers en graslanden. Doodgespoten met Roundup of andere chemische zooi. Voor een bio-tuinder een onwerkelijk idee: de levende natuur tegemoet treden met een gifspuit. Langzaam maar zeker wordt het gifgebruik verder aan banden gelegd, maar het is bizar dat deze manier van werken ooit zo gewoon is geweest, decennia lang de standaard. In welk wereldbeeld is dit goed te praten om zo met het leven om te gaan? We zuchten onder de problemen van allemaal individuele stofjes. Stikstof, fosfaat, Pfas, diverse bestrijdingsmiddelen en dat is mogelijk nog maar het begin. Dat heeft grotendeels te maken met een onhoudbaar wereldbeeld dat je alles maar kunt lozen. We gaan tekeer als een bende andijviemijten met een scheikundedoos en dan blijkt de oneindige wereldbol opeens toch akelig klein.
Wat we kunnen doen hieraan? Klein beginnen en de chemie beteugelen. Ondertussen raapsteeltjes zaaien, lokale afzet organiseren, een circulaire brandstof tanken, tasjes hergebruiken, het eten van biologische, lokaal geteelde groenten stimuleren en hard nadenken over de volgende stappen. Het zullen kleine stappen zijn om het grote te veranderen. Dat doen we dan maar bij de firma Kievit. Ondertussen zullen wij alleen circulaire stikstof aanwenden op onze tuin en vooral ook proberen de moed erin te houden. Ook al worden wij ondertussen misschien wel strenger gecontroleerd of wij biologisch zijn, dan heel wat gifgebruikers jarenlang op hun gifgebruik. En dat steekt wel eens. Strafregels zijn toch voor de zondaars, niet voor de verbeteraars?